ಅಭ್ಯಾಸಗಳು
1. ನಿಮ್ಮ ತಳ್ಳುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಎಳೆಯುವಿಕೆಯಿಂದ ಚಲನಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಬದಲಾವಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸುವ ಪ್ರತಿ ಸಂದರ್ಭದ ಎರಡು ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿ.
ಉತ್ತರ:-
- ನಮ್ಮ ಬಳಿಗೆ ಬರುತ್ತಿರುವ ಚೆಂಡನ್ನು ಹೊಡೆಯುವುದು,
- ಫುಟ್‌ಬಾಲ್‌ಗೆ ಒದೆಯುವುದು.
2. ಬಲಪ್ರಯೋಗದಿಂದ ವಸ್ತುವಿನ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗುವುದನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ಸಂದರ್ಭಗಳಿಗೆ ಎರಡು ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿ.
ಉತ್ತರ:-
- ರಬ್ಬರ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಅನ್ನು ಎಳೆಯುವುದು.
- ಆಟಿಕೆಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಮಣ್ಣಿನ್ನು ಕಲೆಸುವುದು.
3. ಈ ಕೆಳಗಿನ ಹೇಳಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಖಾಲಿ ಬಿಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಸೂಕ್ತ ಉತ್ತರಗಳಿಂದ ಭರ್ತಿ ಮಾಡಿ.
(a) ಬಾವಿಯಿಂದ ನೀರು ಸೇದಲು ನಾವು ಹಗ್ಗದ ಮೇಲೆ ಎಳೆಯುವ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡಬೇಕು.
(b) ಆವೇಶಪೂರಿತ ವಸ್ತುವು ಆವೇಶತಟಸ್ಥ ವಸ್ತುವನ್ನು ತನ್ನೆಡೆಗೆ ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.
(c) ಸರಕು ತುಂಬಿದ ಟ್ರಾಲಿಯನ್ನು ಚಲಿಸಲು ನಾವು ಅದರ ಮೇಲೆ ತಳ್ಳುವ ಪ್ರಯೋಗಮಾಡಬೇಕು.
(d) ಅಯಸ್ಕಾಂತದ ಉತ್ತರ ಧ್ರುವವು ಮತ್ತೊಂದು ಅಯಸ್ಕಾಂತದ ಉತ್ತರ ಧ್ರುವವನ್ನು ವಿಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.
4. ಒಬ್ಬ ಬಿಲ್ಲುಗಾರ್ತಿಯು ಗುರಿಯಿಟ್ಟು ಹೊಡೆಯುವಾಗ ಬಿಲ್ಲನ್ನು ಎಳೆಯುತ್ತಾಳೆ. ಆಕೆ ಬಾಣವನ್ನು ಬಿಟ್ಟ ನಂತರ, ಬಾಣವು ಗುರಿಯ ಕಡೆಗೆ ಚಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಹೇಳಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಕೆಳಗಿನ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಭರ್ತಿಮಾಡಿ.
(ಸ್ನಾಯು, ಸಂಪರ್ಕ, ಸಂಪರ್ಕರಹಿತ, ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆ, ಘರ್ಷಣೆ, ಆಕಾರ, ಆಕರ್ಷಣೆ.)
(a) ಬಿಲ್ಲನ್ನು ಎಳೆಯಲು, ಬಿಲ್ಲುಗಾರ್ತಿಯು ಪ್ರಯೋಗಿಸುವ ಬಲವು ಅದರ ಆಕಾರ ದಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.
(b) ಬಿಲ್ಲನ್ನು ಎಳೆಯಲು ಬಿಲ್ಲುಗಾರ್ತಿಯು ಪ್ರಯೋಗಿಸುವ ಬಲವು ಸಂಪರ್ಕ ಬಲಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ.
(c) ಬಾಣದ ಚಲನೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಬಲದ ವಿಧವು ಸ್ನಾಯು ಬಲಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ.
(d) ಬಾಣವು ಅದರ ಗುರಿಯತ್ತ ಚಲಿಸುವಾಗ, ಅದರ ಮೇಲೆ ಪ್ರಯೋಗವಾಗುತ್ತಿರುವ ಬಲಗಳು ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆ ಗೆ ಕಾರಣ ಮತ್ತು ಗಾಳಿಯ ಘರ್ಷಣೆ ಗೆ ಕಾರಣ.
5. ಈ ಕೆಳಗಿನ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗಿಸುತ್ತಿರುವ ಬಲದ ಮೂಲ ಮತ್ತು ಅದು ಯಾವ ವಸ್ತುವಿನ ಮೇಲೆ ವರ್ತಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ. ಪ್ರತಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೂ ಬಲದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ತಿಳಿಸಿ.
(a) ಒಂದು ನಿಂಬೆಹಣ್ಣಿನ ತುಂಡನ್ನು ರಸ ಪಡೆಯಲು ಬೆರಳುಗಳ ನಡುವೆ ಹಿಂಡುವುದು.
(b) ಟೂತ್‌ಪೇಸ್ಟ್ ಟ್ಯೂಬ್‌ನಿಂದ ಪೇಸ್ಟ್ ಹೊರತೆಗೆಯುವುದು.
(c) ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್‌ ನಿಂದ ಭಾರವನ್ನು ತೂಗುಹಾಕಿ ಅದರ ಇನ್ನೊಂದು ತುದಿಯನ್ನು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕೊಕ್ಕೆಗೆ ನೇತುಹಾಕಿದೆ.
(d) ಒಬ್ಬ ಎತ್ತರ ಜಿಗಿತದ ಕ್ರೀಡಾಪಟು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಅಳತೆಕೋಲನ್ನು ದಾಟುವುದು.
ಉತ್ತರ:-
| ಕ್ರ.ಸಂ | ಪ್ರಯೋಗಿಸುತ್ತಿರುವ ಬಲದ ಮೂಲ | ಈ ವಸ್ತುವಿನ ಮೇಲೆ ವರ್ತಿಸುತ್ತಿದೆ | ಬಲದ ಪರಿಣಾಮ |
| 1 | ಬೆರಳು | ನಿಂಬೆಹಣ್ಣು | ರಸವನ್ನು ಬಲದಿಂದ ಹೊರತೆಗೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. |
| 2 | ಬೆರಳು | ಟೂತ್‌ಪೇಸ್ಟ್ | ಬಲ ಪ್ರಯೋಗದಿಂದ ಟೂತ್‌ಪೇಸ್ಟ್ ಟ್ಯೂಬ್‌ನಿಂದ ಪೇಸ್ಟ್ ಹೊರಬರುತ್ತದೆ. |
| 3 | ಭಾರ | ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್‌ | ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್‌ ಹಿಗ್ಗುತ್ತದೆ. |
| 4 | ಕ್ರೀಡಾಪಟು | ಕ್ರೀಡಾಪಟುವಿನ ದೇಹ | ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಅಳತೆಕೋಲನ್ನು ದಾಟುವುದು. |
6 ಒಬ್ಬ ಕಮ್ಮಾರನು ಉಪಕರಣ ತಯಾರಿಸುವಾಗ ಬಿಸಿಯಾದ ಕಬ್ಬಿಣದ ತುಂಡಿನ ಮೇಲೆ ಸುತ್ತಿಗೆಯಿಂದ ಹೊಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಸುತ್ತಿಗೆಯ ಹೊಡೆತದ ಬಲವು ಕಬ್ಬಿಣದ ತುಂಡಿನ ಮೇಲೆ ಹೇಗೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ?
ಉತ್ತರ:-ಸುತ್ತಿಗೆಯ ಹೊಡೆತ ಕಬ್ಬಿಣದ ತುಂಡಿನ ಆಕಾರವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ.
7. ಉಬ್ಬಿದ ಬಲೂನನ್ನು ಸಿಂಥೆಟಿಕ್ ಬಟ್ಟೆಯ ಚೂರಿನಿಂದ ಉಜ್ಜಿದ ನಂತರ ಗೋಡೆಗೆ ಒತ್ತಲಾಯಿತು. ಬಲೂನ್ ಗೋಡೆಗೆ ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಂಡುಬಂತು. ಬಲೂನ್ ಮತ್ತು ಗೋಡೆಯ ನಡುವಿನ ಆಕರ್ಷಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಬಲ ಯಾವುದು?
ಉತ್ತರ:- ಬಲೂನ್ ಮತ್ತು ಗೋಡೆಯ ನಡುವಿನ ಆಕರ್ಷಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾದ ಬಲವು ಸ್ಥಾಯೀವಿದ್ಯುತ್ತಿನ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ.
ನಾವು ಸಿಂಥೆಟಿಕ್ ಬಟ್ಟೆಯಿಂದ ಬಲೂನ್ ಅನ್ನು ಉಜ್ಜಿದಾಗ, ಅದು ಆವೇಶಭರಿತವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಗೋಡೆಯ ಬಳಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಾಗ, ಅದು ವಿದ್ಯುದಾವೇಶವಿಲ್ಲದ ಗೋಡೆಯ ಕಡೆಗೆ ಆಕರ್ಷಿತವಾಗುತ್ತದೆ .
8. ನೀರು ತುಂಬಿದ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಬಕೆಟ್ ಅನ್ನು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಮೈನಿಂದ ಮೇಲೆ ನಿಮ್ಮ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಾಗ ಆ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಬಕೆಟ್‌ನ ಮೇಲೆ ವರ್ತಿಸುವ ಬಲಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿ. ಬಕೆಟ್‌ನ ಮೇಲೆ ವರ್ತಿಸುತ್ತಿರುವ ಬಲಗಳು ಅದರ ಚಲನೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಏಕೆ ಬದಲಾಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಚರ್ಚಿಸಿ.
ಉತ್ತರ:-ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಬಕೆಟ್ ಮೇಲೆ ವರ್ತಿಸುವ ಬಲಗಳು:-
- ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆಯ ಬಲ: ಇದು ಕೆಳಮುಖವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ.
- ಸ್ನಾಯು ಬಲ: ಬಕೆಟ್ ಅನ್ನು ಮೇಲ್ಮುಖವಾಗಿ ಎತ್ತುವಂತೆ ನಮ್ಮ ಕೈಗಳಿಂದ ಪ್ರಯೋಗವಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ಬಲಗಳು ಬಕೆಟ್ ಮೇಲೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ ಅದರ ಚಲನೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಬದಲಾವಣೆ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ ಏಕೆಂದರೆ ಎರಡು ಬಲಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಸಮತೋಲನದಲ್ಲಿದ್ದು, ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ನಿವ್ವಳ(ಒಟ್ಟು) ಬಲವು ಶೂನ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
9. ಒಂದು ಉಪಗ್ರಹವನ್ನು ಅದರ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿಡಲು ಒಂದು ರಾಕೆಟನ್ನು ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಉಡಾವಣಾ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಬಿಟ್ಟ ಕೂಡಲೇ ರಾಕೆಟ್‌ನ ಮೇಲೆ ವರ್ತಿಸುವ ಎರಡು ಬಲಗಳಾವುವು ? ತಿಳಿಸಿ.
ಉತ್ತರ:- ಉಡಾವಣಾ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಬಿಟ್ಟ ಕೂಡಲೇ ರಾಕೆಟ್‌ನ ಮೇಲೆ ವರ್ತಿಸುವ ಎರಡು ಬಲಗಳು:
- ಗಾಳಿಯ ಘರ್ಷಣೆಯ ಬಲ.
- ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆಯ ಬಲ
10. ಒಂದು ಡ್ರಾಪರ್‌ನ ನಳಿಕೆಯನ್ನು ನೀರಿನಲ್ಲಿಟ್ಟು ಅದರ ಬಿರಡೆಯನ್ನು ಒತ್ತಿದಾಗ, ಡ್ರಾಪರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಗಾಳಿಯು ಗುಳ್ಳೆಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹೊರಬರುತ್ತದೆ. ನಾವು ಬಿರಡೆಯ ಮೇಲಿನ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ಕೂಡಲೇ ನೀರು ಡ್ರಾಪರ್ ನೊ ಳಗೆ ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಡ್ರಾಪರ್‌ನಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಏರಿಕೆಗೆ ಕಾರಣ.
(a) ನೀರಿನ ಒತ್ತಡ
(b) ಭೂಮಿಯ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆ
(c) ರಬ್ಬರ್ ಬಿರಡೆಯ ಆಕಾರ
(d) ವಾತಾವರಣದ ಒತ್ತಡ
ಉತ್ತರ:- ಡ್ರಾಪರ್‌ನಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಏರಿಕೆಗೆ ಕಾರಣ (ಡಿ) ವಾತಾವರಣದ ಒತ್ತಡದಿಂದಾಗಿ